Irys, czyli kosaciec niemiecki, znany jest nam przede wszystkim jako piękny kwiat ogrodowy. Pochodzi z rejonów Morza Czarnego i Śródziemnego, gdzie dziko porasta skalne zbocza i słoneczne wzgórza. Od wieków hodowali go Włosi, a także Marokańczycy. Obecnie występuje również w Polsce, oraz wielu innych krajach. Jaka jest historia rośliny oraz jej korzenia, a także co warto o nim wiedzieć?

Kosaciec niemiecki - historia

O znanym nam dzisiaj Irysie, wspominał już w swojej pracy “Capitulare de villis” Karol Wielki. Opisywany kwiat był nie tylko ozdobą królewskich ogrodów, ale także surowcem leczniczym. Również mnisi uprawiali i cenili kosaćca niemieckiego. W lecznictwie ludowym wykorzystywany był przede wszystkim sam korzeń, który stosowano do usuwania przebarwień skórnych, a także w problemach górnych i dolnych dróg oddechowych. Przypisywano mu bowiem działanie antyseptyczne, bakteriobójcze, wykrztuśne oraz powlekające. Wywar z kłącza działa także moczopędnie, dzięki czemu z powodzeniem mógł być stosowany na problemy dróg moczowych.

Charakterystyka rośliny

Irys osiąga od kilkudziesięciu centymetrów do nawet metra wysokości. Jego łodyga jest wysoka i bezlistna, a liście o kształcie szablastym, wyrastają prosto z kłączy. Kosaciec kwitnie głównie w czerwcu, a jego kwiaty są duże i ozdobne. Zazwyczaj niebieskie, czasem białe lub fioletowe, w zależności od rodzaju gleby, z której wyrasta. W medycynie ludowej stosowany był zazwyczaj odwar z kłącza rośliny. Korzeń irysa bogaty jest w duże ilości skrobi, związków cukrowych, garbników, kwasów organicznych, olejków eterycznych, saponin, śluzów, soli mineralnych, a także związków fenolowych. Suszone kłącze znajdziemy w wielu internetowych i stacjonarnych sklepach z ziołami, wystarczy wyszukać “korzeń irysa sklep”.

Korzeń irysa - zastosowanie

Wysuszony korzeń irysa pachnie bardzo przyjemnie i przypomina zapach fiołków. Dlatego właśnie może być stosowany jako naturalny zapach do szaf, pościeli, torebek, czy samochodów. Wystarczy umieścić sproszkowane kłącze w bawełnianym woreczku i położyć w miejscu, które chcemy odświeżyć. Korzeń irysa działa także jako utrwalacz zapachów, dlatego dodaje się go do wielu wyrobów kosmetycznych i perfumeryjnych, a także zasypek ograniczających pocenie, suchych szamponów czy odświeżających proszków do zębów i jamy ustnej.

Z suszonego korzenia irysa wykonuje się także ekologiczne gryzaki dla niemowląt. Mają bardzo delikatny, fiołkowy zapach, a ich budowa zachęca dzieci do gryzienia. Takie gryzaki, dzięki naturalnym żywicom, izoflawonoidom i olejkom eterycznym, łagodzą ból i swędzenie dziąseł, a także, dzięki charakterystycznemu smakowi i zapachowi, uspokajają niemowlę.